جزء بندی قرآن چگونه شکل گرفت ؟

معروف است که تقسیم قرآن به ۱۲۰ حزب و سی جزء، برای تسهیل قرائت آن در مکتب خانه‌ها و غیره بوده است.(زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۵۲-۲۴۹. )

ولی ابو الحسن علی بن محمد سخاوی (متوفای ۶۴۳) از دانشمندان بزرگ در ادب و فقه و قرائات که در دمشق می‌زیست، در کتاب «جمال القراء» تقسیم بندی قرآن را به ۳۰ جزء و هر جزئی را به ۱۲ قسمت، که مجموعا ۳۶۰ قسمت باشد، به دانشمند نامی ابو عثمان عمرو بن عبید (متوفای ۱۴۴) که از شیوخ معتزله و مردی زاهد‌پیشه بود، نسبت می‌دهد و می‌گوید که او با در‌خواست منصور (خلیفه عباسی) (متوفای ۱۵۸) این کار را انجام داده است.

منصور دوانیقی از وی خواست تا قرآن را بر حسب ایام سال تقسیم‌بندی کند و برای تنظیم حفظ و قرائت روزانه قرآن آماده گردد. او به درخواست منصور پاسخ مثبت داد و با نظمی استوار این تقسیم‌بندی را انجام داد و در پایان هر جزء با خط زرین نشانه گذاری کرد.

منصور آن را به فرزند خود مهدی تعلیم داد و سپس دیگران پیروی کرده، و کم کم این تقسیم‌بندی میان مسلمانان رواج یافت.(سخاوی، علم الدین، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، چاپ بیروت ۱۹۹۳ م، ج۱، ص۳۷۹-۱۷۸.)